Кеден органдары "Қазақстан Республикасындағы кедендік реттеу туралы" Қазақстан Республикасының 2017 жылғы 26 желтоқсандағы № 123-VI ҚРЗ Кодексінің 22-бабының негізінде адамдарға кеден заңнамасын қолдану мәселелері бойынша кеңес беруді жүзеге асырады. Жеке тұлғалардың ең көп тараған және өзекті мәселесі қолма-қол ақшаны тасымалдау мәселесі болып табылады. Сондықтан қолма-қол ақшаны Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік аумағы арқылы өткізу мәселесін қарастырайық.

ҚР Кеден кодексінің 343-бабына сәйкес, егер Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік аумағына бір уақытта әкелу немесе Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік аумағынан бір уақытта әкету кезінде мұндай қолма-қол ақша қаражатының және (немесе) жол чектерінің жалпы сомасы кеден органына жолаушыларға арналған кедендік декларацияны ұсынған күнге қолданыста болатын валюта бағамы бойынша он мың АҚШ долларына баламалы сомадан асып кетсе, қолма-қол ақша қаражаты және (немесе) жол чектері кедендік декларациялауға жатады.

Осылайша, заңнамада белгіленген жоғарыда көрсетілген норма жеке тұлғалардың кедендік декларациясыз жалпы сомасы он мың АҚШ долларына тең немесе одан аспайтын қолма-қол ұлттық және (немесе) шетел валютасын әкеле алатынын көрсетеді.

Қолма-қол ұлттық және (немесе) шетел валютасын әкетуге келетін болсақ, Қазақстан Республикасының ұлттық мүдделерін қорғау және Қазақстан Республикасының қаржылық тұрақтылығын қамтамасыз ету мақсатында ел Президенті 2022 жылғы 14 наурызда Қазақстан Республикасының № 830 Жарлығына қол қойды, онда Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі әкету күніне белгілеген бағам бойынша есептелген және 10 000 (он мың) АҚШ доллары баламасынан асатын сомадағы қолма-қол шетел валютасын және (немесе) шетел валютасындағы ақша құралдарын əкетуге тыйым салынады.

Осылайша, ЕАЭО елдерінен (Армения, Беларусь, Қазақстан, Қырғызстан, Ресей) Қазақстанға барған жағдайда - декларациясыз шетел валютасын әкелуге ешқандай шектеулер жоқ.

Өзге елдерден Қазақстанға кедендік декларациясыз қолма-қол ұлттық және (немесе) шетел валютасын әкелудің он мың АҚШ доллары баламасына тең немесе одан аспайтын жалпы сомада және кедендік қатынаста он мың АҚШ долларына баламадан асатын соманы декларациялаумен жүрсе.

Қазақстаннан келген жағдайда ұлттық және (немесе) шетел валютасын әкету баламасы он мың АҚШ долларына тең немесе одан аспайтын жалпы сомада ғана мүмкін болады.

Сонымен қатар, халықаралық төлем карточкаларының артықшылығы карточкада кез келген сома болған жағдайда декларациялау қажеттілігінің болмауы болып табылатынын атап өткен жөн.